با انواع کلید حفاظت در برابر جریان نشتی (محافظ جان) آشنا شویم
استفاده از کلید محافظ جان در هر محیطی، از منزل تا محیط‌های صنعتی، اهمیت بالایی دارد. این کلیدها احتمال برق‌گرفتگی افراد را از بین برده و از تجهیزات در برابر آسیب‌های نامطلوب جلوگیری می‌کنند.
کلید محافظ جان یا RCCB (Residual Current Circuit Breaker) یکی از ابزارهای حیاتی در سیستم‌های برقی است که برای حفاظت از افراد در برابر خطرات برقی استفاده می‌شود. وظیفه اصلی آن تشخیص جریان‌های نامطلوبی است که ممکن است باعث برق‌گرفتگی شوند. RCCB به‌ویژه در مدارهای با ولتاژ پایین و حساسیت بالا مانند محیط‌های مسکونی، تجاری و صنعتی بسیار اهمیت دارد. استفاده از کلید محافظ جان به‌عنوان یک ابزار حیاتی در سیستم‌های برقی، به افراد اطمینان می‌دهد که در صورت بروز هرگونه نقص یا خطا در مدار، جریان برق به‌صورت فوری قطع می‌شود و احتمال بروز حوادث جدی از جمله برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی کاهش می‌یابد.
کلید محافظ جان Residual Current Circuit Breaker (RCCB) چیست؟
کلید محافظ جان یا RCCB (Residual Current Circuit Breaker) یک دستگاه حفاظتی در سیستم‌های برقی است که به‌منظور حفاظت از افراد و تجهیزات در برابر خطرات برقی طراحی شده است. وظیفه اصلی آن تشخیص جریان‌های نشتی و آسیب‌زا و قطع فوری جریان برق است. RCCB در مدارهای با ولتاژ پایین و حساسیت بالا مانند محیط‌های مسکونی، تجاری و صنعتی استفاده می‌شود.
RCCB عموماً جریان‌های نشتی (جریان‌های متفاوتی که ناشی از برق‌گرفتگی انسان یا حیوانات است) را شناسایی می‌کند و در صورت شناسایی جریان لیکاژ، تغذیه برق را در لحظه قطع می‌کند تا جلوی خطرات جدی نظیر برق‌گرفتگی و صدمات جانی را بگیرد. این نوع کلیدها معمولاً دارای دو پایه (خروجی و ورودی) هستند و می‌توانند جریان‌های نشتی را در مدارهای الکتریکی شناسایی و حذف کنند.
نحوه کارکرد کلید محافظ جان
کلید نشتی جریان یا RCCB (Residual Current Circuit Breaker) به‌عنوان یکی از محافظ‌های ایمنی در مدارهای الکتریکی (همانند کلید اتوماتیک، بانک خازن و پایه فیوز سیلندری) عمل می‌کند. عملکرد اصلی این کلیدها بر اساس تشخیص جریان‌های نشتی است.
وقتی جریان ورودی و جریان خروجی مقایسه می‌شود، اگر اختلاف پتانسیل بین این دو وجود داشته باشد، به‌محض تشخیص نشت جریان، کلید RCCB مدار را قطع می‌کند. این عمل باعث می‌شود که افراد و تجهیزات در معرض خطرات جدی نظیر برق‌گرفتگی و خسارات جانی قرار نگیرند.
جریان نشتی ممکن است از دو منبع مختلف ناشی شود: تماس مستقیم و تماس غیرمستقیم. در تماس مستقیم، فرد به‌صورت مستقیم با فاز تماس دارد، در حالی که در تماس غیرمستقیم، بدنه تجهیزات الکتریکی به‌طور غیرمستقیم برق‌دار می‌شود و فرد بدنه آن را لمس می‌کند.
جریان نشتی با اختلاف پتانسیل بین دو سیم مدار ایجاد می‌شود و کلید RCCB با تشخیص این اختلاف پتانسیل و وجود جریان نشتی، مدار را قطع می‌کند. استانداردهای مشخصی برای مقدار جریان خطرناک برای انسان وجود دارد.
بر اساس این استانداردها، حداکثر مقدار جریان قابل تحمل برای بدن انسان ۳۰ میلی‌آمپر در ۲۰۰ میلی‌ثانیه است. کلید RCCB با تشخیص جریان‌های نشتی، قبل از رسیدن به این مقدار، مدار را قطع کرده و از ایجاد خطرات جدی جلوگیری می‌کند.
انواع کلید محافظ جان
انواع کلید محافظ جان بر اساس تعداد فاز، جزیان، میزان جریان نشتی و نوع کاربری به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
۱. تقسیم‌بندی بر اساس تعداد فاز
کلیدهای محافظ جان به دو گروه دو پل و چهار پل تقسیم می‌شوند. دو پل شامل یک فاز و یک نول است، در حالی که چهار پل سه فاز و یک نول دارد. محدوده ولتاژی این کلیدهای دو پل ۲۲۰ ولت و کلید های چهار پل ۴۴۰ ولت است.
۲. تقسیم‌بندی بر اساس جریان
کلیدهای محافظ جان در رنج‌های جریانی ۱۰، ۱۶، ۲۵، ۳۲، ۴۰ و ۶۳ آمپردو پل و ۲۵، ۳۲، ۴۰ و ۶۳ آمپر برای چهار پل عرضه می‌شوند.
۳. تقسیم‌بندی بر اساس میزان جریان نشتی
قدرت قطع جریان نشتی از موارد مهم در کلیدهای محافظ جان است. این کلیدها در دو میزان جریان نشتی ۳۰ میلی‌آمپر و ۳۰۰ میلی‌آمپر عرضه می‌شوند.
۴. تقسیم‌بندی بر اساس نوع کاربری
کلیدهای محافظ جان به دو نوع RCCB و RCBO تقسیم می‌شوند. کلید RCCB تنها حفاظت در برابر جریان نشتی را بر عهده دارد، در حالی که کلید RCBO علاوه بر حفاظت نسبت به جریان نشتی، در برابر اتصال کوتاه و اضافه‌بار نیز حساس است. این کلیدها بیشتر در محیط‌های صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و در ایران با نام کلید ترکیبی شناخته می‌شوند.
سخن پایانی
استفاده از انواع کلید محافظ جان RCCB و RCBO نشان از توجه به ایمنی و سلامت در محیط‌های مختلف دارد. این کلیدها نقش بسیار مهمی در پیشگیری از حوادث و خسارات ناشی از جریان نشتی و جریان اضافه‌بار برق دارند. بنابراین، استفاده صحیح از آن‌ها می‌تواند به حفاظت از افراد و دارایی‌ها کمک زیادی کرده و ایمنی را برای ساختمان‌ها و صنایع، تضمین کند.
انوع کلید محافظ جان و ترکیبی تولید شرکت نیروسامان خاور با برند تجاریNSC به بازار عرضه می شوند و استقبال قابل توجهی که از این محصول در صنعت شده تاییدی بر قابلیت و کیفیت بالای این محصول است. خریداران کلید ترکیبی و کلید محافظ جانNSC علاوه بر 10سال خدمات پشتیبانی از گارانتی 2ساله این محصولات نیز بهره مند می‌شود.
