راهنمای خرید کلید مینیاتوری (MCB – Miniature Circuit Breaker)
راهنمای خرید کلید مینیاتوری 1 : نوع کلید مینیاتوری بر اساس عملکرد حفاظتی
قبل از خرید، باید مشخص کنید که کلید برای چه نوع مدار یا مصرف‌کننده‌ای نیاز است.
کلیدهای مینیاتوری (MCB) در انواع مختلفی تولید می‌شوند، که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از نوع A، B، C، D، K و Z. اما در میان این مدل‌ها، سه نوع اصلی B، C و D پرکاربردتر هستند. در مقاله کلید مینیاتوری چیست و انواع آن مفصل در مورد کلید مینیاتوری صحبت شده است.
این تفاوت‌ها به ویژگی‌های عملکردی در هنگام قطع جریان (Trip Curve) یا ویژگی‌های قطع‌کنندگی (Tripping Characteristics) معروف هستند. این ویژگی‌ها نشان می‌دهند که هر نوع کلید مینیاتوری در چه مقدار اضافه‌جریان و با چه سرعتی عمل می‌کند.
جهت مشاوره و انتخاب کلید مینیاتوری nsc مناسب با مشاوران ما در تماس باشید.
برای مشاهده pdf مشخصات فنی کلید مینیاتوری برند nsc کلیک کنید
در ادامه، انواع کلیدهای مینیاتوری در راهنمای خرید کلید مینیاتوری قرار دادیم و کاربرد آن‌ها را بررسی می‌کنیم:
۱. کلید مینیاتوری نوع B
- این نوع کلید به حساس‌ترین مدل معروف است و مناسب مصارف خانگی و تجاری سبک می‌باشد.
- در صورتی که جریان عبوری ۳ تا ۵ برابر مقدار نامی (Rated Load) شود، مدار را قطع می‌کند.
- معمولاً در مکان‌هایی استفاده می‌شود که نوسانات شدید جریان برق رخ نمی‌دهد.
کاربردها:
- سیستم‌های روشنایی
- لوازم خانگی
- مدارهای کم‌مصرف تجاری
۲. کلید مینیاتوری نوع C
- این مدل برای دستگاه‌های الکتریکی قوی‌تر طراحی شده است، جایی که نوسانات جریان برق بیشتر است.
- کلیدهای نوع C زمانی که جریان ۵ تا ۱۰ برابر مقدار نامی شود، مدار را قطع می‌کنند.
- بیشتر در محیط‌های صنعتی و تجاری پرمصرف استفاده می‌شود.
کاربردها:
- موتورهای الکتریکی کوچک و متوسط
- روشنایی فلورسنت (مهتابی)
- پمپ‌های صنعتی و تهویه مطبوع
۳. کلید مینیاتوری نوع D
- این مدل کم‌حساس‌ترین نوع کلید مینیاتوری است.
- برای قطع مدار در تجهیزات صنعتی سنگین استفاده می‌شود، جایی که جریان‌های هجومی لحظه‌ای بسیار بالا هستند.
- مدار را زمانی قطع می‌کند که جریان ۱۰ تا ۲۰ برابر مقدار نامی شود.
کاربردها:
- تجهیزات جوشکاری
- ماشین‌های اشعه ایکس (X-ray)
- موتورهای بزرگ صنعتی
- دستگاه‌های UPS (منبع تغذیه بدون وقفه)
۴. کلید مینیاتوری نوع K
- این مدل زمانی که جریان به ۸ تا ۱۲ برابر مقدار نامی برسد، مدار را قطع می‌کند.
- مناسب برای موتورهای الکتریکی که در هنگام راه‌اندازی، جریان هجومی بالایی دارند.
کاربردها:
- موتورهای الکتریکی صنعتی
- ترانسفورماتورها
۵. کلید مینیاتوری نوع Z
- بسیار حساس بوده و برای دستگاه‌های دقیق الکترونیکی مناسب است.
- زمانی که جریان فقط ۲ تا ۳ برابر مقدار نامی شود، مدار را قطع می‌کند.
- مناسب تجهیزات حساس که مستعد اتصال کوتاه هستند.
کاربردها:
- قطعات نیمه‌هادی (مثل بردهای الکترونیکی)
- تجهیزات دقیق آزمایشگاهی
جمع‌بندی انتخاب کلید مینیاتوری (MCB) مناسب
| نوع کلید مینیاتوری | حداکثر جریان قطع (نسبت به جریان نامی) | کاربرد اصلی |
|---|---|---|
| نوع B | ۳ تا ۵ برابر | مصارف خانگی و تجاری سبک |
| نوع C | ۵ تا ۱۰ برابر | محیط‌های تجاری و صنعتی متوسط |
| نوع D | ۱۰ تا ۲۰ برابر | تجهیزات صنعتی سنگین و موتورهای قوی |
| نوع K | ۸ تا ۱۲ برابر | موتورهای صنعتی و ترانسفورماتورها |
| نوع Z | ۲ تا ۳ برابر | دستگاه‌های حساس. و نیمه‌هادی‌ها |
| نوع کلید مینیاتوری | کاربرد |
|---|---|
| نوع B | حفاظت از مدارهای روشنایی و مصرف‌کننده‌های کم‌توان (حساس به اضافه جریان) |
| نوع C | حفاظت از مدارهای موتوری و پریزها (مصارف عمومی و صنعتی سبک) |
| نوع D | حفاظت از بارهای القایی قوی مانند ترانسفورماتورها و موتورها با جریان هجومی بالا |
| نوع K | مناسب برای بارهای با جریان اولیه زیاد (مانند موتورها و ترانسفورماتورها) |
| نوع Z | حفاظت از تجهیزات حساس الکترونیکی و تجهیزات کنترلی |
راهنمای خرید کلید مینیاتوری 2 : انتخاب جریان نامی (Rated Current – In)
جریان نامی میزان جریانی است که کلید می‌تواند به طور مداوم از خود عبور دهد بدون اینکه قطع شود. کلیدهای مینیاتوری معمولاً در جریان‌های ۲ آمپر تا ۱۲۵ آمپر تولید می‌شوند.
راهنمای انتخاب:
- مدارهای روشنایی خانگی: ۶A یا ۱۰A
- مدارهای پریزها: ۱۶A یا ۲۰A
- مدارهای موتورهای کوچک: ۲۵A تا ۳۲A
- مدارهای صنعتی: ۴۰A تا ۶۳A
راهنمای خرید کلید مینیاتوری 3 : ظرفیت قطع کلید مینیاتوری (Breaking Capacity – Icu)
این مقدار نشان می‌دهد که کلید تا چه حد می‌تواند در برابر جریان‌های اتصال کوتاه مقاومت کند. معمولاً در دو مقدار ۶ کیلوآمپر (6kA) و ۱۰ کیلوآمپر (10kA) موجود است.
راهنمای انتخاب:
- برای مصارف خانگی و تجاری سبک: ۶kA کافی است.
- برای مدارهای صنعتی و شبکه‌های برق قوی‌تر: ۱۰kA پیشنهاد می‌شود.
راهنمای خرید کلید مینیاتوری 4 : تعداد پل‌های کلید مینیاتوری
کلیدهای مینیاتوری در مدل‌های تک‌فاز و سه‌فاز تولید می‌شوند.
| نوع کلید | توضیح |
|---|---|
| ۱ پل (1P) | برای مدارهای تک‌فاز (فقط فاز را قطع می‌کند) |
| ۲ پل (2P) | برای مدارهای تک‌فاز با حفاظت از فاز و نول |
| ۳ پل (3P) | برای مدارهای سه‌فاز (فقط فازها را قطع می‌کند) |
| ۴ پل (4P) | برای مدارهای سه‌فاز با نول (قطع همزمان فازها و نول) |
راهنمای خرید کلید مینیاتوری 5 : برندهای معتبر کلید مینیاتوری
هنگام خرید، بهتر است از برندهای معتبر استفاده کنید تا از کیفیت و ایمنی محصول اطمینان داشته باشید.
| برند | کشور |
|---|---|
| نیروسامان | ایران |
| ABB | سوئیس |
| زیمنس (Siemens) | آلمان |
| هیوندای (Hyundai) | کره جنوبی |
| LS | کره جنوبی |
| اشنایدر الکتریک (Schneider Electric) | فرانسه |
راهنمای خرید کلید مینیاتوری 6: نکات مهم هنگام خرید کلید مینیاتوری
- به نیاز واقعی خود توجه کنید: انتخاب کلید با جریان بیش از حد بالا یا پایین می‌تواند باعث عملکرد نامناسب سیستم شود.
- از فروشگاه‌های معتبر خرید کنید: محصولات تقلبی در بازار زیاد است، پس حتماً از فروشنده‌های معتبر خرید کنید.
- به استانداردها دقت کنید: کلید مینیاتوری باید مطابق استانداردهای IEC 60898 یا IEC 60947-2 باشد.
- مدار را بررسی کنید: قبل از خرید، نوع بار (روشنایی، موتوری یا صنعتی) را مشخص کنید تا کلید مناسب انتخاب شود.
راهنمای خرید کلید مینیاتوری 7 : آیا می‌توان کلیدهای مینیاتوری (MCB) را با هم ترکیب کرد؟
در انتخاب کلید مینیاتوری، مشخصات فنی مهم‌تر از برند آن است، بنابراین از نظر تئوری می‌توان از هر کلیدی که با یک دستگاه خاص سازگار باشد، استفاده کرد. اما استفاده از برندهای مختلف در یک تابلو توصیه نمی‌شود زیرا:
- امکان تست و بررسی کاهش می‌یابد.
- ممکن است ضمانت‌نامه‌ها و استانداردهای نصب باطل شوند.
راهنمای خرید کلید مینیاتوری 8 : چرا کلیدهای مینیاتوری (MCB) نسبت به فیوزها ترجیح داده می‌شوند؟
MCBها عملکردی مشابه فیوز دارند، یعنی وقتی جریان از حد مجاز عبور کند، مدار را قطع می‌کنند. اما کلیدهای مینیاتوری نسبت به فیوزها برتری دارند زیرا:
- در مدارهای ولتاژ پایین عملکرد بهتری دارند.
- پس از قطع جریان نیاز به تعویض ندارند، درحالی‌که فیوزها پس از عمل کردن، سوخته و نیاز به جایگزینی دارند.
- دقت و قابلیت اطمینان بالاتری در قطع جریان دارند.
راهنمای خرید کلید مینیاتوری 9 : کلید RCBO – گزینه‌ای ایمن‌تر از MCB
کلید محافظ نشتی جریان همراه با محافظت اضافه‌جریان (RCBO) نسخه‌ای پیشرفته‌تر از MCB است.
این کلید هم مزایای MCB را دارد و هم محافظت در برابر نشتی جریان (مانند RCD) را ارائه می‌دهد.
نحوه عملکرد RCBO:
مانند RCD، جریان ورودی و خروجی را بررسی می‌کند.
در صورت عدم تعادل در جریان، مدار را قطع می‌کند.
باعث افزایش ایمنی در برابر برق‌گرفتگی و نشتی جریان می‌شود.
روش‌های قدیمی: در گذشته، در تابلو برق‌های خانگی از RCD به‌عنوان دستگاه اصلی حفاظتی استفاده می‌شد که تمام کلیدهای MCB متصل به آن را تحت پوشش قرار می‌داد.
روش مدرن: امروزه برق‌کاران از سوئیچ اصلی به همراه RCBO برای هر مدار خروجی استفاده می‌کنند. این روش مزیت دارد که در صورت وقوع اضافه‌بار، تنها مدار معیوب قطع شده و کل تابلو برق خاموش نمی‌شود.
راهنمای خرید کلید مینیاتوری 10: پاسخ به سوالات متداول
- کلیدهای مینیاتوری می‌توانند سال‌ها دوام داشته باشند؛ اما طول عمر آن‌ها به نحوه استفاده و اینکه آیا مدارهای محافظت شده به طور مکرر دچار اضافه بار می‌شوند، بستگی دارد.
- در حالی که کلیدهای مینیاتوری از اضافه بار و اتصال کوتاه محافظت می‌کنند، دستگاه‌های RCD از خطاهای زمین (مانند نشت جریان از مدار) جلوگیری می‌کنند.
- قطع مکرر معمولاً نشان‌دهنده یک مشکل زمینه‌ای مانند دستگاه معیوب یا اضافه بار در مدار است؛ بنابراین مدار را توسط یک برقکار بررسی کنید.
- استفاده از یک کلید مینیاتوری با ظرفیت کمتر ممکن است منجر به قطع مکرر شود، زیرا کلید قادر به تحمل بار جریان مدار به‌طور کافی نخواهد بود.
- کلیدهای مینیاتوری می‌توانند با جلوگیری از افزایش ناگهانی جریان و اضافه بار، از دستگاه‌های الکترونیکی حساس محافظت کنند.
کلیدهای مینیاتوری (MCB) یکی از مهم‌ترین تجهیزات حفاظتی در سیستم‌های برق هستند که برای محافظت از مدارهای الکتریکی در برابر اضافه‌بار و اتصال کوتاه استفاده می‌شوند. انتخاب صحیح این کلیدها برای عملکرد ایمن و بهینه سیستم الکتریکی بسیار مهم است. در راهنمای خرید کلید مینیاتوری، مهم‌ترین نکات خرید کلید مینیاتوری را بررسی می‌کنیم.
نوع کلید مینیاتوری (MCB) که باید خریداری کنید، به مشخصات دستگاه یا سیستم برق شما بستگی دارد. هنگام خرید کلید مینیاتوری، موارد زیر را مقایسه کنید:
- ویژگی‌های عملکردی در هنگام قطع جریان: بررسی کنید که کلید مینیاتوری چگونه و تحت چه شرایطی جریان را قطع می‌کند.
- ظرفیت قطع (Breaking Capacity): حداکثر جریانی که کلید مینیاتوری می‌تواند بدون تخریب یا ایجاد قوس الکتریکی قطع کند. این مقدار باید متناسب با شدت احتمالی نوسانات و جریان‌های هجومی در محل نصب باشد. ظرفیت قطع بر حسب کیلوآمپر (kA) اندازه‌گیری می‌شود، که هر کیلوآمپر معادل ۱۰۰۰ آمپر (واحد استاندارد جریان الکتریکی) است.
- تعداد پل‌ها (Poles) یا تعداد کلیدهای قابل قطع در داخل بدنه کلید مینیاتوری: گزینه‌های موجود شامل تک‌پل (Single Pole)، دوپل (Double Pole)، سه‌پل و نول (Triple & Neutral Pole) و چهارپل (Four Pole) هستند. مدل‌های سه‌پل (Triple Pole) رایج‌ترین نوع هستند که در صورت بروز خطا در هر یک از سه فاز، به‌طور همزمان جریان را در هر سه مدار قطع می‌کنند.
جداول انتخاب کلید مینیاتوری
جداول مقایسه کلیدهای مینیاتوری (MCB) و سایر تجهیزات حفاظتی
در این بخش، جداولی شامل اطلاعات فنی، مقایسه عملکردی، استانداردها، درجه حفاظت (IP) و شرایط محیطی کلیدهای مینیاتوری ارائه شده است. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا انتخاب مناسبی برای کاربردهای خانگی، تجاری و صنعتی داشته باشید.
۱. جدول مقایسه کلیدهای مینیاتوری فریم ۱ و فریم ۲
این جدول مشخصات فنی دو دسته‌بندی اصلی کلیدهای مینیاتوری (MCB) را بر اساس فریم آن‌ها مقایسه می‌کند. فریم ۱ شامل کلیدهای با ظرفیت پایین‌تر است، در حالی که فریم ۲ ظرفیت قطع بالاتری دارد و برای کاربردهای صنعتی مناسب‌تر است.
| ویژگی | فریم ۱ | فریم ۲ |
|---|---|---|
| جریان نامی (A) | 1، 2، 3، 4، 6، 10، 16، 20، 25، 32، 40، 50، 63 | 63، 80، 100، 125 |
| ظرفیت قطع نامی (Icu) | 4500A / 6000A | 10000A |
| ظرفیت قطع سرویس نامی (Ics) | – | 7500A |
| عمر الکتریکی (سیکل) | 8000 | 10000 |
| عمر مکانیکی (سیکل) | 20000 | 20000 |
| سایز کابل انعطاف‌پذیر (mm²) | 35 | 50 |
| سایز کابل سخت (mm²) | 25 | 35 |
۲. جدول مقایسه کلید مینیاتوری با سایر تجهیزات حفاظتی
در این جدول، تفاوت‌های کلید مینیاتوری (MCB)، کلید نشتی جریان (RCD) و کلید ترکیبی (RCBO) بررسی شده است. هر کدام از این تجهیزات برای نوع خاصی از حفاظت در مدارهای الکتریکی به کار می‌روند.
| ویژگی | کلید مینیاتوری (MCB) | کلید نشتی جریان (RCD) | کلید ترکیبی (RCBO) |
|---|---|---|---|
| هدف اصلی | حفاظت در برابر اضافه‌بار و اتصال کوتاه | تشخیص نشتی جریان و قطع مدار | ترکیب حفاظت اضافه‌بار، اتصال کوتاه و نشتی جریان |
| نوع حفاظت | حرارتی-مغناطیسی | تشخیص نشتی جریان | حرارتی-مغناطیسی + نشتی جریان |
| تشخیص اتصال کوتاه | بله | خیر | بله |
| تشخیص اضافه‌بار | بله | خیر | بله |
| تشخیص نشتی جریان | خیر | بله | بله |
| کاربرد اصلی | مدارهای روشنایی، پریزها، مدارهای صنعتی | جلوگیری از برق‌گرفتگی و آتش‌سوزی ناشی از نشتی | حفاظت جامع در مدارهای حساس |
۳. جدول استانداردهای مرتبط با کلید مینیاتوری
این جدول برخی از مهم‌ترین استانداردهای جهانی مرتبط با کلیدهای مینیاتوری را معرفی می‌کند. رعایت این استانداردها تضمین‌کننده کیفیت و عملکرد ایمن تجهیزات است.
| استاندارد | شرح |
|---|---|
| IEC 60898-1 | استاندارد بین‌المللی برای کلیدهای مینیاتوری در کاربردهای خانگی و مشابه |
| IEC 60947-2 | استاندارد کلیدهای قدرت برای کاربردهای صنعتی |
| EN 60715 | استاندارد مربوط به نصب کلیدها روی ریل DIN |
| IEC 61008-1 / IEC 61009-1 | استانداردهای مربوط به کلیدهای نشتی جریان (RCD و RCBO) |
۴. جدول درجه‌بندی حفاظت IP در کلید مینیاتوری
درجه حفاظت IP نشان‌دهنده میزان مقاومت کلیدهای مینیاتوری در برابر ورود اجسام خارجی و نفوذ آب است. این جدول کدهای مختلف IP و معانی آن‌ها را توضیح می‌دهد.
| درجه حفاظت (IP) | محافظت در برابر اجسام خارجی | محافظت در برابر آب |
|---|---|---|
| IP20 | محافظت در برابر اجسام بزرگ‌تر از 12.5 میلی‌متر، بدون محافظت در برابر آب | بدون محافظت |
| IP40 | محافظت در برابر اجسام بزرگ‌تر از 1 میلی‌متر | بدون محافظت |
| IP65 | محافظت کامل در برابر گرد و غبار | محافظت در برابر جت‌های آب کم‌فشار |
| IP67 | محافظت کامل در برابر گرد و غبار | مقاوم در برابر غوطه‌وری موقت در آب |
۵. جدول ویژگی‌های حرارتی و محیطی
کلیدهای مینیاتوری در محیط‌های مختلف باید عملکرد مناسبی داشته باشند. این جدول شرایط دمایی، میزان آلودگی و سایر ویژگی‌های محیطی مؤثر بر عملکرد این تجهیزات را نمایش می‌دهد.
| ویژگی | مشخصات |
|---|---|
| دمای مرجع برای تنظیم المنت حرارتی | 30°C |
| دمای محیط (میانگین روزانه ≤ 35°C) | -5°C تا +40°C |
| دمای نگهداری | -25°C تا +70°C |
| درجه آلودگی | 2 |
